วันตรุษจีน ตรุษจีน 2566 : นักษัตรจีนเป็นปีกระต่าย แต่ทำไมในเวียดนามเรียกปีแมว

ทำไมเวียดนามถึงมีปีแมว ปฏิทินจีนที่ใช้นับหาวันขึ้นปีใหม่กันอยู่เป็นปฏิทิน “สุริยจันทรคติ” ที่มีอายุอย่างน้อย ๆ 2,500 ปี ส่วนวิธีการและเหตุผลที่ชาวจีนโบราณสร้างสัตว์  12 ชนิดขึ้นมาตามปีนักษัตรนั้นยังเป็นปริศนา แต่ก็มีทฤษฎีของเรื่องเล่าและเรื่องที่แต่งขึ้นมาแตกต่างกันไป วันตรุษจีน 2566 วันที่เท่าไหร่ อย่างไรก็ตาม เครื่องปั้นดินเผาโบราณของจีนตั้งแต่ศตวรรษที่ 8 ก็ปรากฏภาพสัญลักษณ์ของสัตว์ 12  ชนิดตามปีนักษัตรด้วย ลำดับของปีนักษัตร 12 ราศี แบบจีน เริ่มจาก ปีชวด (หนู) ปีฉลู (วัว) ปีขาล (เสือ) ปีเถาะ (กระต่าย) ปีมะโรง (มังกรหรืองูใหญ่) ปีมะเส็ง (งูเล็ก) ปีมะเมีย (ม้า) ปีมะแม (แพะ) ปีวอก (ลิง) ปีระกา (ไก่) ปีจอ (หมา) ปีกุน (หมู)

ส่วนลำดับปีนักษัตร 12 ราศี ของเวียดนาม เริ่มจาก หนู ควาย เสือ แมว มังกร งู ม้า แพะ ลิง ไก่ หมา และหมู ซาง เหวียน บรรณาธิการบีบีซีแผนกภาษาเวียดนาม เชื่อว่าแมวเป็นส่วนหนึ่งของวัฒนธรรมเวียดนามมากกว่ากระต่าย วัน ตรุษจีน 2564 เขายกตัวอย่างเพลงโฟล์กหรือเพลงลูกทุ่งเวียดนามที่มีเพลงที่กล่าวถึงแมวจำนวนมาก นั่นหมายความว่าชาวเวียดนามในชนบทมีความผูกพันกับแมวมาเป็นเวลานาน ส่วนกระต่าย มักจะปรากฏเพียงแต่ในวรรณกรรมมากกว่า โดยเป็นสัญลักษณ์ที่สื่อถึงพระจันทร์ ซึ่งชี้ให้เห็นว่านี่เป็นวัฒนธรรมนำเข้า “ผู้เชี่ยวชาญในเอเชียตะวันออกบางคนบอกว่า กระต่ายหรือกระต่ายป่าเป็นสัตว์ที่อยู่ในภูมิอากาศหนาวเย็นกว่า ดังนั้น อาหารวันตรุษจีน มันจึงไม่ใช่สัตว์พื้นถิ่นของเขตพื้นที่ชุมน้ำเขตร้อนอย่างเวียดนาม ขณะเดียวกัน แมวก็เป็นสัตว์เลี้ยงของมนุษย์โบราณที่อาศัยอยู่ในพื้นที่ของเวียดนามและเอเชียตะวันออกเฉียงใต้มาหลายศตวรรษ ชาวเวียดนามจึงรักแมว ส่วนกระต่ายนั้นเหมือนเป็นสัตว์แปลกประหลาดสำหรับพวกเขา” สัตว์ในราศีนักษัตร หากแมวและกระต่ายต่างเป็นภาพแทนของปีนี้

อาหารวันตรุษจีน

นั่นแปลว่าสัตว์ทั้งสองชนิดมีอิทธิพลต่อคนที่เกิดในสองเชื้อชาตินี้เท่า ๆ กันหรือเปล่า วันตรุษจีน 2565 วันไหว้ ตามคติของชาวจีนนั้นบอกไว้ว่า สัตว์แต่ละชนิดมีลักษณะเฉพาะ แต่การใช้ปีนักษัตรที่ระบุปีเกิดของแต่ละคนใช้นิยามลักษณะนิสัยหรือทำนายอนาคตนั้นเป็นเรื่องที่นักประวัติศาสตร์มองว่าเป็นการประดิษฐ์ของยุคสมัยใหม่ เพราะไม่มีความเชื่อเช่นนี้ในตำราของคนจีนโบราณ นอกจากสัญลักษณ์ของนักษัตรแล้ว สิ่งของและธรรมเนียมในเทศกาลวันตรุษจีนยังมีความหมายแตกต่างกันไป เช่น อาหาร การแจกเงินนำโชค กิจกรรมระหว่างการรวมตัวของครอบครัว และเรื่องสีสันของเสื้อผ้า สิ่งของที่ใส่ สีแดง ที่ใช้ในเทศกาลตรุษจีนในจีน ไต้หวัน ฮ่องกง แต่ไม่ได้เป็นที่นิยมในเทศกาลวันตรุษปีใหม่ในเกาหลีใต้หรือ วัน “ซ็อลลัล” ซึ่งจัดขึ้นในช่วงเวลาเดียวกัน ในเทศกาลตรุษเกาหลี วันตรุษจีน 2565 วันที่เท่าไหร่ ผู้อาวุโสในครอบครัวจะแจกเงินนำโชคให้กับสมาชิกครอบครัวรุ่นเยาว์ด้วยซองสีขาวมากกว่าที่จะใช้ซองแดงเหมือนคนจีนและเวียดนาม สำหรับคนจีน สีแดงเป็นสีที่ความหมายที่ดีมากและมีความเชื่อว่าหากใส่ชุดชั้นในในวันแรก ๆ ของปีใหม่จะช่วยป้องกันวิญญาณร้ายและนำโชคลาภมาให้ วันตรุษจีน